Geçmişten gelen travmalar, günlük hayatın stresi ve diğer faktörlerin etkisiyle kendinizi zaman zaman huzursuz hissedebilirsiniz. Anksiyete diğer adıyla kaygı bozukluğu, her yaş grubundan bireyde görülebilen yaygın bir psikolojik durumdur. Ayrıca iş hayatında sıklıkla rastlanan ve çalışanların performansını azaltan faktörler arasındadır. Yazımızın devamında iş kaygısının ne olduğunu, belirtilerini ve çözüm yollarını konuşacağız.
İş Kaygısı/Anksiyetesi Nedir?
İş anksiyetesini tanımlamadan önce kaygının neden açığa çıktığından konuşmak gerekir. Canlılarda geçmişteki tecrübelerinden gelecekteki tehlikeleri algılama ve buna yönelik önlem alma içgüdüsü bulunur. Esasında kaygı, potansiyel risklere karşı beynin gösterdiği bir savunma tepkisidir. Kendisini endişe ve stres hisleriyle gösteren bu psikolojik reaksiyon, iş hayatında yoğun çalışma gibi etkenlerle açığa çıkar. İş anksiyetesi ya da kaygısı, çalışanların hem günlük hayatını hem kariyerini olumsuz etkileyebilir.
İş kaygısına yol açan etkenlerin başında kapasiteyi zorlayan sorumluluklar gelir. İş yükünüzün arttığı dönemlerde ruhen ve bedenen yorgun hissedebilirsiniz. Buna bir de düzensiz çalışma ortamı ve zayıf kurum içi kültür gibi etkenler eklendiğinde anksiyetenizi kontrol altında tutmanız zorlaşır. Aşağıda iş anksiyetesinin diğer nedenlerini görebilirsiniz.
- Performans beklentisi: Yüksek performans beklenen çalışanlarda başarısızlık korkusu, eleştirilme endişesi ve rekabet ortamı gibi sebeplerle iş kaygısı oluşabilir.
- Belirsizlik ve değişim: Yeni bir işe başlayanlar, mevcut görevini sürdürenlere kıyasla daha stresli olabilir. Ayrıca görev tanımındaki belirsizlikler de anksiyeteyi açığa çıkarır.
- İş yeri ilişkileri: Ekip içinde yaşanan anlaşmazlıklar, iş anksiyetesinin en önemli nedenlerinden biridir. Özellikle mobbing ve sosyal izolasyon gibi sorunlara maruz kaldığınızda kaygı seviyeniz artabilir.
İş anksiyetesi nedenleri arasında özel hayattaki problemler de yer alır. Maddi sıkıntılar, aile içi anlaşmazlıklar, sağlık sorunları ve diğer iş dışı faktörlerle kendinizi kaygılı hissedebilirsiniz. İş kaygısı nedir ve neden olur gibi soruları cevapladıktan sonra bu psikolojik durumun varlığına işaret eden belirtilerden bahsetmekte fayda vardır.
İş Anksiyetesi Yaşadığınızı Gösteren İşaretler
Her bireyin içinde bulunduğa duruma karşı gösterdiği reaksiyonlar birbirinden farklıdır. Ancak iş anksiyetesi yaşayan kişilerde açığa çıkan bazı ortak belirtiler bulunur. Bunların başında sürekli endişeli ve stresli olmak gelir. Söz konusu bireylerde gözlemlenen diğer kaygı semptomları şunlardır:
- Düşük performans ve iş kalitesi
- İş tatmininde azalma
- Becerilere olan güveni kaybetme
- Risk ve sorumluluk almaktan kaçınma
- İşe devam etmekte zorlanma
- Odaklanma, yaratıcılık, problem çözme, fikir üretme, iş birliği yapma gibi becerileri kaybetme
İş anksiyetesi belirtileri arasında sosyal izolasyon da yer alır. Özetle sosyal izolasyon, kaygı seviyesi yüksek kişilerin kendi içine kapanmasıdır. Bu bireylerin çalışma arkadaşlarıyla minimum seviyede etkileşime geçtiği ve ekipçe yapılan aktivitelere katılmadığı gözlemlenir. İletişim eksikliği, beraberinde kurum kültürünü benimsememe ve motivasyon kaybı gibi problemleri getirebilir.
İş Kaygısını Azaltmak ve Kontrol Altına Almak için İpuçları
Çalışma hayatının yoğun ve stresli temposuyla kendinizi bir hayli kaygılı hissedebilirsiniz. İş anksiyetesine yol açan nedenleri öğrendikten sonra sizi rahatsız eden durumlara karşı önlem almanız mümkün hâle gelir. Mesela iş anksiyetenizin temelinde aşırı sorumluluklar varsa görev alanınızı yeniden düzenleyecek adımlar atmanızda yarar vardır. Dilerseniz daha programlı ilerleyebilir ve yöneticilerinizden destek alabilirsiniz. İş kaygısıyla başa çıkmak için izleyebileceğiniz diğer yollar şöyledir:
- İş dışında kendinize ve sevdiklerinize zaman ayırabilirsiniz.
- Hobiler ve sosyal etkinliklerle keyifli vakit geçirebilirsiniz.
- Aile üyelerinizle, partnerinizle ya da arkadaşlarınızla kaygı duyduğunuz konular hakkında konuşabilirsiniz.
- Sağlıklı yaşam tarzına, olumlu düşünmeye ve hayattan keyif almaya yönelik çalışmalar yapabilirsiniz.
Bunlara ek olarak iş ve özel hayat dengesini kurmanız da son derece önemli. Örneğin mesai saatleri dışında çalışmak yerine sevdiğiniz aktivitelere katılmanızda fayda vardır. Böylece bir sonraki güne daha enerjik ve motive başlama şansınız olur. Ayrıca erteleme, plansız çalışma ve kapasitenizi aşan sorumluluklar alma gibi davranışlardan uzak durarak iş anksiyetesini azaltabilirsiniz.
